Вирусемия

Вирусемияның қандай түрлері бар?

Вирусемияны түрлерге бөлуге болады. Оларға мыналар жатады:

• біріншілік вирусемия: вирустың инфекцияның бастапқы ошағынан қанға таралуы (вирустың ағзаға алғаш енген жері)
• екіншілік вирусемия: вирустың қанмен байланыста болатын басқа мүшелерге таралуы, онда вирус репликацияланады, содан кейін қайтадан қанға түседі.
• белсенді вирусемия: вирустардың қанға түскеннен кейін репликациялануынан туындаған вирусемия
• пассивті вирусемия: вирус репликациясын қажет етпестен, мысалы, масаның шағуынан вирустың тікелей қанға енуі

Вирусемияға не себеп болады?

Вирусемияны вирус тудырады. Шындығында, вирустардың көптеген түрлері вирусемияны тудыруы мүмкін.

Вирус сіздің жасушаларыңыздың біріне жабысып, ДНҚ немесе РНҚ-ны босатады, жасушаны бақылауға алады және оны вирусты репликациялауға мәжбүр етеді. Қанға енетін вирустардың мысалдары:

• денге вирусы
• Батыс Ніл вирусы
• қызамық
• қызылша
• цитомегаловирус
• Эпштейн-Барр вирусы
• ВИЧ
• гепатит В вирусы
• полиовирус
• · сары безгегінің вирусы
• желшешек пен бөртпе тудыратын варикелла-зостер вирусы (VZV).

Вирустардың таралуына не себеп болады?

Егер сізде вирусемия болса, инфекцияның сіз жақын қарым-қатынаста болған басқа адамнан жұғуы ықтимал. Вирустардың таралуының кейбір жолдары:

• жыныстық қатынас
• қанның қанға өтуі (мысалы, инелерді жұқтырған адаммен бөлісетін есірткі тұтынушылардан)
• тыныс алу жолдары арқылы (сілекеймен жанасу, жөтелу, түшкіру және т.б.)
• маса немесе кене сияқты жұқтырған жәндіктің немесе жануардың шағуы арқылы
• терідегі кесу арқылы
• фекальды-ауызша (нәжіспен жанасу)
• анадан ұрыққа
• емшек сүті арқылы

Вирустардың ең кең тараған таралу жолы – тыныс алу жолдары арқылы. Бірақ барлық вирустар бұл жолмен тарала бермейді. Мысалы, АҚТҚ адамнан адамға қан немесе дене сұйықтықтары арқылы, кейде анадан ұрыққа ғана берілуі мүмкін. Вирустар көбею үшін тірі жасушаға енуі керек және олар иесіз ұзақ өмір сүре алмайды.

Кейбір вирустар қанға тікелей жұқтырған жәндіктердің немесе жануардың шағуы арқылы енеді, мысалы, Зика вирусы, жұқтырған масаның шағуы арқылы таралуы мүмкін.

Вирусемияның белгілері қандай?

Вирусемияның белгілері организмге вирустың қай түріне енгеніне байланысты өзгереді.

Жалпы, вирустық инфекциялар келесі белгілерді тудырады:

• безгек
• бас ауруы
• дененің ауыруы
• буын ауруы
• диарея
• бөртпе
• қалтырау
• шаршау

Сіз вирустық инфекциядан ауырмауыңыз мүмкін. Кейде сіздің иммундық жүйеңіз қандай да бір белгілер пайда болғанға дейін оны жеңе алады.

Вирусемия қалай анықталады?

Сіздің дәрігеріңіз сіздің белгілеріңізді бағалау арқылы вирусемияны анықтай алады. Мысалы, бұлшықет ауыруы, қызба және лимфа бездерінің ісінуі сізде вирусемия бар екенін көрсетуі мүмкін. Сондай-ақ дәрігер сізге бірнеше сұрақтар қоюы мүмкін. Төмендегі сұрақтарға жауаптарыңыз диагнозға көмектесуі мүмкін:

• Сіз науқас адаммен байланыста болдыңыз ба?
• Жақында сіз елден тыс немесе белгілі бір вирустың өршуі белгілі аймаққа бардыңыз ба?
• Сіз қорғалмаған жыныстық қатынаста болдыңыз ба?
• Сіз инелермен бөлістіңіз бе?
• Сіз жақында қан құйдыңыз ба?
• Жақында сізді жануар немесе кене шағып алды ма?

Дәрігер қан анализі арқылы қаныңызда вирустардың бар-жоғын да таба алады. Қан алынғаннан кейін үлгі полимеразды тізбекті реакция (ПТР) деп аталатын әдісті пайдаланып зертханада сыналады. ПТР вирустық ДНҚ немесе РНҚ-ны анықтай алады.

Емделмеген вирусемия басқа жағдайларды тудыруы мүмкін бе?

Вирус қанға енгеннен кейін ол сіздің денеңіздің барлық дерлік тіндері мен мүшелеріне қол жеткізе алады. Кейбір вирустар белгілі бір тіндерге бағытталған және олар жұқтырған белгілі бір тіннің атымен аталуы мүмкін. Мысалға:

• Ішек вирусы асқазан-ішек жүйесінде репликацияланады.
• Нейротропты вирус жүйке жүйесінің жасушаларында репликацияланады.
• Пантропиялық вирус көптеген мүшелерде репликациялануы мүмкін.

Вирус сіздің жасушаларыңызды зақымдайды және апоптозды немесе бағдарламаланған жасуша өлімін тудыруы мүмкін. Егер сіздің иммундық жүйеңіз оны жеңе алмаса немесе емделмесе, вирусемия асқынуларға әкелуі мүмкін.

Асқынулар қанға қандай нақты вирус енгеніне байланысты болады. Кейбір асқынуларға мыналар жатады:

• мидың зақымдануы немесе неврологиялық мәселелер (мысалы, полиовируспен)
• терінің зақымдануы
• бауырдың қабынуы (гепатит)
• әлсіреген иммундық жүйе
• жүректің қабынуы
• соқырлық
• паралич
• өлім

Вирусемия қалай емделеді?

Емдеу вирусқа байланысты. Кейде емдеу иммундық жүйенің инфекцияны өздігінен жоюын күтуді қамтиды. Әзірше, сіз өзіңізді жақсы сезінуге көмектесу үшін белгілеріңізді емдей аласыз. Емдеу мыналарды қамтуы мүмкін:

• сұйықтықтарды қабылдау
• безгегі мен дене ауруы үшін ацетаминофенді (тиленол) немесе стероид емес қабынуға қарсы препараттарды (NSAID) қабылдау
• лоперамид (Imodium) сияқты диареяға қарсы препараттарды қабылдау
• бөртпелерге қарсы қышыма кремдерін қолдану
• мұрынға арналған деконгестанттарды қолдану
• тамақ ауруы үшін тамақ ұйығыш таблеткаларды қолдану

Вирустық инфекциялар үшін антибиотиктер жұмыс істемейді. Вирустың көбеюін тоқтату үшін қанға әсер ететін вирусқа қарсы деп аталатын белгілі бір дәрілер бар. Вирусқа қарсы препараттардың мысалдары мыналарды қамтиды:

• Ганцикловир (Зирган)
• рибавирин (РибаТаб)
• фамцикловир (Фамвир)
• интерферон
• иммундық глобулин

Вирусқа қарсы препараттарды жасау қиын және олар адам жасушалары үшін улы болуы мүмкін. Сонымен қатар, вирустар бұл препараттарға төзімділікті дамыта алады. Бақытымызға орай, көптеген қауіпті вирустармен инфекциялардың алдын алу үшін вакциналар бар. Вакцина – бұл сіздің денеңізге енгізілген вирустың бір бөлігінен немесе белсендірілмеген вирустан жасалған зат. Вакциналар ағзаның иммундық жүйесін вирусты тануға және жоюға ынталандыру арқылы инфекцияның алдын алуға көмектеседі.

Вирусемияның болжамы қандай?

Болжам сіз жұқтырған вирус түріне байланысты. Кейбір вирус штаммдары басқаларға қарағанда өлімге әкеледі. Жалпы, инфекция неғұрлым ерте анықталса, соғұрлым болжам жақсы болады. Иммундық жүйесі әлсіреген адамдардың көзқарасы жиі нашарлайды. Дегенмен, медициналық жетістіктер мен вакциналардың өнертабысы соңғы бірнеше онжылдықта вирусемияға қатысты болжамды айтарлықтай жақсартты.