Ұйқысыздықтың неврологиялық себептеріне мазасыз аяқ синдромы сияқты негізгі ұйқының бұзылуы және Паркинсон ауруы, эпилепсия және жүйке-бұлшықет бұзылыстары сияқты неврологиялық жағдайлар жатады.
Миға және жүйке жүйесіне әсер ететін көптеген неврологиялық жағдайлар сіздің ұйқының дұрыс режимін сақтау қабілетіне де әсер етеді. Ұйқысыздықтың неврологиялық себептеріне Паркинсон ауруы және эпилепсия сияқты созылмалы жағдайлар, сондай-ақ инсульт және травматикалық ми жарақаты сияқты өткір оқиғалар жатады.
Ұйқысыздық сіздің қалыпты циркадиялық ырғағыңызға деменция сияқты мидың дегенеративті жағдайлары әсер еткенде де пайда болады.
Мазасыз аяқ синдромы және орталық ұйқы апноэ сияқты кейбір негізгі ұйқы бұзылыстары да ұйқысыздықтың неврологиялық себептері болып табылады.
Бұл мақала неврологиялық жағдайлардың ұйқысыздықты тудыруы мүмкін екенін түсіндіреді және түні бойы ұйықтауға көмектесетін емдеу әдістерін сипаттайды.
Неврологиялық ұйқының бұзылуы
Неврологиялық ұйқының бұзылуы ұйқының ұзақтығына, уақытына және сапасына әсер етуі мүмкін. Олар мазасыз аяқ синдромы сияқты ыңғайсыз сезімдер немесе қозғалыстар тудырып, ұйықтау қабілетіңізге кедергі келтіруі мүмкін. Олар сондай-ақ табиғи циркадиялық ырғақты немесе ұйқы-ояну циклін бұзуы мүмкін.
Неврологиялық деп саналатын ұйқының бұзылуына мыналар жатады:
- мазасыз аяқ синдромы
- жылдам көз қозғалысы (REM) ұйқының бұзылуы
- орталық ұйқы апноэ
- нарколепсия
- циркадиялық ырғақ бұзылыстары
- орталық жүйке жүйесінің гиперомниясы
Нейротрансмиттерлер деп аталатын жүйке сигналын беретін химиялық заттардың өзгеруі жүйке жүйесінің белсенділігіне әсер етіп, ұйқыңызды бұзуы мүмкін. Ұйқы мен ояту циклін реттейтін нейротрансмиттерлерге гамма-аминобутир қышқылы (GABA), ацетилхолин, кортизол және серотонин жатады.
Ұйқысыздықты тудыратын неврологиялық жағдайлар
Ұйқысыздық көбінесе неврологиялық аурулардан және құлау және ұйықтау қабілетін нашарлататын жағдайлардан туындайды. Бұл орын алғанда, бұл қайталама ұйқысыздық ретінде белгілі.
Ұйқысыздық қаупін арттыратын жағдайларға мыналар жатады:
Паркинсон ауруы
Ұйқысыздық сияқты ұйқының бұзылуы
Діріл сияқты қозғалыстар ұйықтап кетуді қиындатады және сирек түн ортасында оятуы мүмкін. Паркинсон ауруымен қатар жиі кездесетін жағдайлар, мысалы, мазасыз аяқ синдромы, ұйқыға әсер етуі мүмкін.
Альцгеймер ауруы және басқа деменциялар
Зерттеушілер ұйқысыздық Альцгеймер ауруының дамуын тездетуі және ұйқының бұзылуын емдеу симптомдарды жақсартуға көмектесуі мүмкін деп болжайды.
Инсульт
Ұйқысыздық инсульттан кейін жиі кездеседі. сәйкес а
Инсульттің ұйқысыздықты қалай тудыратыны анық емес. Бірақ зерттеушілер бұл болуы мүмкін деп санайды
Инсульттан кейінгі ұйқысыздық сонымен қатар ауруханаға жатқызу немесе бейтаныс ортада ұйықтау сияқты қоршаған орта факторларына байланысты болуы мүмкін. Бұл дәрі-дәрмектің жанама әсерлеріне де байланысты болуы мүмкін.
Эпилепсия
Ұйқыға әсер ететін басқа факторларға түнгі құрысулар, мазасыздық пен депрессияның әсері және құрысуға қарсы препараттар жатады.
Неврологиялық бұзылуларға байланысты ұйқысыздықты емдеу
Ұйқысыздық неврологиялық аурумен байланысты болса, МСАК дәрігері сізді невропатологқа – ми, жұлын және жүйке ауруларына маманданған дәрігерге жіберуі мүмкін.
Сіздің емдеуіңіз сізде бар нақты неврологиялық жағдайға байланысты болады. Дәрігер дәрі-дәрмектерді тағайындай алады
- доксепин
- золпидем
- мелатонин
- эсзопиклон
- тразодон
- венлафаксин сияқты антидепрессанттар
Басқа терапиялар
Ұйқысыздықты емдеу үшін дәрігер когнитивті мінез-құлық терапиясын (CBT) ұсынуы мүмкін. Терапияның бұл түрі сізге пайдалы емес ойлар мен мінез-құлық үлгілерін тануға көмектеседі және күресудің жақсы жолдарын үйретеді. Бұл сізге тезірек ұйықтауға және ұзақ ұйықтауға көмектеседі.
Жарқын жарық терапиясы да болуы мүмкін
Өмір салтын өзгерту
Сіздің денсаулық сақтау тобыңыз өмір салтын өзгертуді ұсынуы мүмкін, мысалы:
- медитация немесе йога сияқты релаксация әдістерін қолдану
- жүйелі түрде жаттығу
-
темекі шегуден бас тарту және темекі шегу немесе ішу кезінде алкогольді тұтынуды шектеу
- кешке кофе және басқа кофеинді сусындардан бас тарту
- теңгерімді, қоректік тағамдарды жеу және түнгі тағамдардан аулақ болу
Дәрігермен қашан сөйлесу керек
Ұйқысыздық жеңіл болып көрінуі мүмкін, себебі бұл өмірге қауіпті емес. Бірақ бұл тітіркену, күндізгі шаршау және үйлестірудің болмауы сияқты басқа мәселелерге әкелуі мүмкін, бұл сайып келгенде өмір сүру сапасын төмендетеді.
Егер сіз үнемі құлап, ұйықтай алмай жатсаңыз немесе тым ерте оянатын болсаңыз (тіпті сіз қаламасаңыз да), сізде бұрыннан бар неврологиялық бұзылуларыңыз бар ма, жоқ па, дәрігермен сөйлесуді қарастыруыңызға болады.
Жақсы ұйқы гигиенасы
Түнде ұйықтау қиын болса, мына кеңестер көмектеседі:
- Тұрақты болу; күн сайын бір уақытта ұйықтап, ояныңыз.
- Түнде жақсы ұйықтау үшін ұйқыны қысқа ұстаңыз.
- Бөлмеңіздегі барлық жарық көздерін жойыңыз немесе көзге арналған масканы қолданыңыз.
- Бөлмеңізді салқын, бірақ қолайлы температурада ұстаңыз.
- Ұйқыға жақын тамақтың көп бөлігін жеуден аулақ болыңыз.
- Ұйықтар алдында бірнеше сағат бұрын барлық электронды гаджеттерді өшіріңіз.
- Зейінді медитация сияқты релаксация әдістерін қолданып көріңіз.
Ұйқысыздық – бірнеше ықтимал себептері бар ұйқының бұзылуы. Көптеген ұйқының бұзылуы, мысалы, мазасыз аяқ синдромы, табиғатта неврологиялық болып табылады. Неврологиялық аурулары мен жағдайы бар адамдарда ұйқының бұзылуы жиі кездеседі. Күндізгі ұйқышылдық немесе ұйқысыздықтың басқа белгілері болса, дәрігермен сөйлесіңіз.
