Бронхоскопия – тыныс алу жолдарын қарап, өкпе ауруын анықтауға арналған тест. Бұл әдістемені кейбір өкпе ауруларын емдеу кезінде де қолдануға болады.
Бронхоскопия қалай жасалады?
- Сізге демалуға көмектесетін дәрі-дәрмектер тамыр арқылы (тамыр ішіне – IV) түседі. Немесе сіз жалпы анестезиямен ұйықтап жатқан боларсыз, әсіресе қатаң бронхоскоп қолданылған жағдайда.
- Анестетик сіздің аузыңыз бен тамағыңызға шашырайды. Егер бронхоскопия сіздің мұрныңызбен жасалса, онда ұйықтайтын желе тесігі өтетін мұрын қуысына орналастырылады.
- Бронхоскоп мұрынға немесе ауызға ақырын енгізіледі. Бұл сіздің жөтеліңізді тудыруы мүмкін. Ұйқыдағы дәрі жұмыс істей бастаған кезде жөтел тоқтайды.
- Дәрігер тұзды ерітінді түтік арқылы жіберуі мүмкін. Бұл тұзды ерітінді өкпені жуады және дәрігерге өкпе жасушаларының, сұйықтықтардың, микробтардың және ауа қапшықтарының ішіндегі басқа материалдардың үлгілерін жинауға мүмкіндік береді. Процедураның бұл бөлігі жуу деп аталады.
- Кейде бронхоскоп арқылы кішкентай щеткалар, инелер немесе қысқыштар өкпеңізден тіндердің өте кішкентай үлгілерін (биопсияларын) алу үшін өткізілуі мүмкін.
- Сондай-ақ, дәрігер осы процедура кезінде тыныс алу жолына стент қоя алады немесе ультрадыбыстық көмегімен өкпеңізді қарай алады. Стент – бұл түтік тәрізді кішкентай медициналық құрал. Ультрадыбыс – дәрігерге сіздің денеңізді көруге мүмкіндік беретін ауыртпалықсыз бейнелеу әдісі.
- Кейде ультрадыбыстық сіздің тыныс алу жолдарыңыздың айналасындағы лимфа түйіндерін және тіндерді көру үшін қолданылады.
- Процедура аяқталғаннан кейін бронхоскоп алынады.
Бронхоскопияға қалай дайындалуға болады
Бронхоскопиядан бұрын сізден:
- Сынақ басталғанға дейін 6-дан 12 сағатқа дейін ештеңе жеуге немесе ішуге болмайды.
- Бронхоскопиядан бұрын аспирин, ибупрофен немесе басқа сұйылтатын дәрілерді қабылдауға болмайды. Бронхоскопияны жасайтын дәрігерден және осы дәрі-дәрмектерді қабылдауды қашан тоқтататынын сұраңыз.
- Ауруханаға бару және қайту жолын ұйымдастырыңыз.
- Жұмысты, бала күтімін немесе басқа да міндеттерді реттеңіз, өйткені келесі күні демалу керек болады.
Тест көбінесе амбулаториялық процедура ретінде жасалады, және сіз сол күні үйге барасыз. Сирек жағдайда, кейбір адамдар ауруханада түнеуі керек.
Сіз өзіңізді қалай сезінесіз?
Жергілікті анестетик жұлдыру бұлшықеттерін босаңсыту және ұйықтау үшін қолданылады. Бұл дәрі жұмыс істей бастағанға дейін, жұлдыруда сұйықтық ағып жатқанын сезінуіңіз мүмкін. Бұл сұйықтық сіздің жөтелуіңізге немесе аузыңызды шайып кетуіне әкелуі мүмкін.
Дәрі күшіне енгеннен кейін, түтік тыныс алу түтігі арқылы қозғалған кезде қысым немесе жұмсақ сүйреу сезінесіз. Түтік тамағыңызда тұрғанда сіз өзіңізді тыныс ала алмайтындай сезінсеңіз де, бұл проблеманың пайда болу қаупі жоқ. Сіз демалу үшін алатын дәрі-дәрмектер бұл белгілерді жеңілдетеді. Процедураның көп бөлігін ұмытып кететін шығарсыз.
Анестетик аяқталған кезде сіздің тамағыңыз бірнеше күн бойы тырналуы мүмкін. Сынақтан кейін сіздің жөтелу қабілетіңіз (жөтел рефлексі) 1-ден 2 сағатқа дейін қалпына келеді. Жөтел рефлексі қайтып келгенге дейін сізге тамақ ішуге рұқсат берілмейді.
Бронхоскопия жасаудың себептері
Дәрігерлер өкпенің проблемаларын анықтау үшін бронхоскопия жасауы керек. Дәрігер сіздің тыныс алу жолдарыңызды тексере алады немесе биопсия сынамасын ала алады.
Диагностика үшін бронхоскопияның жалпы себептері:
- Бұл бейнелеу сынағы, бұл сіздің өкпеңіздегі қалыптан тыс өзгерістерді көрсетеді, мысалы өсу немесе ісік, өкпе тінінің өзгеруі немесе тыртықтануы немесе өкпенің бір аймағының коллапсы.
- Өкпеңізге жақын орналасқан лимфа түйіндеріне биопсия жасау.
- Неліктен қанмен жөтеліп жатқаныңызды білу үшін.
- Тыныс алудың жеткіліксіздігін немесе оттегінің төмен деңгейін түсіндіру.
- Сіздің тыныс алу жолыңызда бөгде зат бар-жоғын білу үшін.
- Сізде 3 айдан астам уақытқа созылған жөтел бар, ешқандай себепсіз.
- Сізде өкпеде және негізгі тыныс жолдарында (бронхтарда) инфекция бар, оны басқа жолмен анықтау мүмкін емес немесе белгілі бір диагноз түрін қажет етеді.
- Сіз улы газды немесе химиялық затты деммен жұттыңыз.
- Өкпені трансплантациялаудан кейін өкпенің бас тартуы орын алып жатқан-болмағанын көру үшін.
Дәрігер өкпенің немесе тыныс алу жолдарының проблемаларын емдеу үшін бронхоскопияны да жасай алады. Мысалы:
- Тыныс алу жолдарындағы сұйықтықты немесе шырышты тығындарды алыңыз
- Тыныс алу жолынан бөтен затты алып тастаңыз
- Бітелген немесе тарылған тыныс алу жолын кеңейтіңіз (кеңейтіңіз)
- Іріңді ағызыңыз
- Қатерлі ісікті бірнеше түрлі әдістерді қолданып емдеңіз
- Тыныс алу жолын жуыңыз
Қалыпты нәтижелер
Нормадан тыс нәтижелер нені білдіреді
- Бактериялардан, вирустардан, саңырауқұлақтардан, паразиттерден немесе туберкулезден инфекциялар.
- Аллергиялық типтегі реакцияларға байланысты өкпенің зақымдануы.
- Иммундық жүйенің реакциясы салдарынан терең өкпе тіндері қабынып, содан кейін зақымдалатын өкпе аурулары. Мысалы, саркоидоз немесе ревматоидты артриттің өзгерістері болуы мүмкін.
- Өкпенің қатерлі ісігі немесе өкпе арасындағы аймақтағы қатерлі ісік.
- Трахеяның немесе бронхтың тарылуы.
- Өкпе трансплантациясынан кейінгі өткір бас тарту.
Бронхоскопияның қаупі
- Биопсия алаңдарынан қан кету
- Инфекция
Бұл проблемалардың пайда болу қаупі де аз:
- Аномальды жүрек ырғағы
- Тыныс алудағы қиындықтар
- Безгек
- Жүрек соғысы, жүрек ауруы бар адамдарда
- Төмен қан оттегі
- Өкпе құлап түсті
- Ауырған тамақ
Жалпы анестезияны қолданған кездегі қауіп-қатерлерге мыналар жатады:
- Бұлшықет ауруы
- Қан қысымының өзгеруі
- Жүрек соғысы баяу
- Жүрек айнуы және құсу
Балама атаулар
Фиброптикалық бронхоскопия; Өкпенің қатерлі ісігі – бронхоскопия; Пневмония – бронхоскопия; Созылмалы өкпе ауруы – бронхоскопия
.