Жүрегіңіз қалай жұмыс істейді

Жүрек камералары

Жүректің төрт камерасы екі жақты сорғы қызметін атқарады, жүректің әр жағында жоғарғы және үздіксіз төменгі камера бар.

Жүректің төрт камерасы:

• Оң жүрекше. Бұл камера өкпені қоспағанда, дененің айналасында айналып кеткен веноздық оттегі аз қанды алады және оны оң жақ қарыншаға айдайды.
• Оң қарынша. Оң жақ қарынша қанды оң жақ атриумнан өкпе артериясына айдайды. Өкпе артериясы оттегісіз қанды өкпеге жібереді, онда көмірқышқыл газына айырбас ретінде оттегін алады.
• Сол жақ атриум. Бұл камера өкпенің өкпе веналарынан оттегімен қаныққан қанды қабылдап, оны сол жақ қарыншаға айдайды.
• Сол қарынша. Барлық камералардың ең қалың бұлшықет массасы бар сол жақ қарынша жүректің ең қиын соратын бөлігі болып табылады, өйткені ол жүрекке және өкпеден басқа дененің қалған бөлігіне ағатын қанды айдайды.

Жүректің екі жүрекшесінің екеуі де жүректің жоғарғы жағында орналасқан. Олар сіздің тамырларыңыздан қан алуға жауапты.

Жүректің екі қарыншасы жүректің түбінде орналасқан. Олар қан тамырларына қан айдауға жауапты.

Жүрекшелеріңіз бен қарыншаларыңыз жиырылып, жүрегіңіздің соғуын және қанды әр камера арқылы айдауды қамтамасыз етеді. Жүрек камералары әрбір соғудың алдында қанға толады және жиырылу қанды келесі камераға итермелейді. Жиырылулар синус түйінінен басталатын электрлік импульстар арқылы іске асады, ол оң жақ атриум тінінде орналасқан синоатриальды түйін (SA түйіні) деп те аталады.

Содан кейін импульстар жүрек арқылы жүрекшелер мен қарыншалар арасында жүрек орталығына жақын орналасқан AV түйіні деп аталатын атриовентрикулярлық түйінге өтеді. Бұл электрлік импульстар сіздің қаныңыздың дұрыс ырғақпен ағуын қамтамасыз етеді.

Жүрек қақпақшалары

Жүректе төрт клапан бар, олардың әрқайсысы әр камераның төменгі ағынында бір-бірден болады, осылайша қалыпты жағдайда қан артқа ағып кетпейді және камералар қанға толып, қанды алға қарай дұрыс айдай алады. Бұл клапандар кейде зақымдалған жағдайда жөнделуі немесе ауыстырылуы мүмкін.

Жүректің клапандары:

• Трикуспидті (оң жақ AV) клапан. Бұл клапан қанның оң жақ атриумнан оң қарыншаға өтуін қамтамасыз ету үшін ашылады.
• Өкпе клапаны. Бұл клапан қанның сол жақ қарыншадан өкпе артериясына өкпеге ағуын қамтамасыз ету үшін ашылады, осылайша жүрек пен дененің қалған бөлігі көбірек оттегін алады.
• Митральды (сол жақ AV) клапан. Бұл клапан қанның сол жақ атриумнан сол жақ қарыншаға өтуін қамтамасыз ету үшін ашылады.
• Қолқа қақпақшасы. Бұл клапан қанның жүрекке және дененің қалған бөлігіне ағып, өкпені сақтап қалуы үшін қанның сол жақ қарыншадан кетуіне мүмкіндік береді.

Қан жүрек арқылы өтеді

Дұрыс жұмыс істегенде, өкпеден басқа мүшелерден қайтып келетін оттегісіз қан жүрекке қуыс веналар деп аталатын екі негізгі вена арқылы енеді, ал жүрек коронарлық синусы арқылы веноздық қанды өзіне қайтарады.

Бұл веноздық құрылымдардан қан оң жақ атриумға еніп, үш жармалы қақпақ арқылы оң жақ қарыншаға өтеді. Содан кейін қан өкпе клапаны арқылы өкпе артериясының діңіне түседі, содан кейін оң және сол өкпе артериялары арқылы өкпеге барады, ауа алмасу кезінде қан оттегін алады.

Өкпеден қайтар жолда оттегімен қаныққан қан оң және сол өкпе веналары арқылы жүректің сол жақ атриумына өтеді. Содан кейін қан митральды қақпақ арқылы сол қарыншаға, жүректің қуат камерасына түседі.

Қан сол жақ қарыншадан аорта қақпағы арқылы шығып, жүректен жоғары қарай аортаға шығады. Сол жерден қан өкпеден басқа дененің барлық жасушаларына жету үшін артериялар лабиринті арқылы қозғалады.

Жүрек тәжі

Жүректің қанмен қамтамасыз етілуінің құрылымын коронарлық қанайналым жүйесі деп атайды. «Тәж» сөзі латынның «тәж» деген сөзінен шыққан. Жүрек бұлшықетіне отын беретін тамырлар жүректі тәж тәрізді қоршап тұрады.

Коронарлық артерия ауруы деп те аталатын жүректің ишемиялық ауруы әдетте құрамында холестерин және май бляшкалары бар кальций жүрек бұлшықетін қоректендіретін артерияларға жиналып, зақымданған кезде дамиды. Егер осы бляшкалардың біреуінің бөлігі жарылып кетсе, ол кенеттен тамырлардың бірін бітеп, жүрек бұлшықетінің өле бастауына (миокард инфарктісі) әкелуі мүмкін, себебі ол оттегі мен қоректік заттардың аштығынан. Бұл сонымен қатар жүрек артерияларының бірінде қан ұйығышы пайда болса, бляшка жарылғаннан кейін пайда болуы мүмкін.