Омыртқа ісігі дегеніміз не?
Омыртқа ісігі – бұл омыртқаның сүйектеріне немесе омыртқаларына әсер ететін жұлын ісіктерінің түрі. Жұлынның немесе жұлынның қаптамасынан (дура) басталатын жұлын ісіктері жұлын ісіктері деп аталады.
Омыртқаға әсер ететін ісіктер дененің басқа бөліктеріндегі қатерлі ісіктерден жиі таралады (метастаздалған). Бірақ омыртқа сүйектерінде басталатын ісіктердің кейбір түрлері бар, мысалы хордома, хондросаркома, остеосаркома, плазмацитома және Евинг саркомасы.
Омыртқа ісігі неврологиялық қызметке жұлынның немесе нерв тамырларының жанына әсер етуі мүмкін. Бұл ісіктер сүйектің ішінде өсетіндіктен, олар ауырсынуды, омыртқаның сынуын немесе омыртқаның тұрақсыздығын тудыруы мүмкін.
Қатерлі ісік болса да, болмаса да, омыртқалы ісік өмірге қауіп төндіруі мүмкін және тұрақты мүгедектікке әкелуі мүмкін.
Омыртқа ісіктерін емдеудің көптеген нұсқалары бар, соның ішінде хирургия, сәулелік терапия, химиотерапия, дәрі-дәрмектер немесе кейде тек ісікті бақылау.
Омыртқа ісіктерінің түрлері
Сіздің омыртқаңыз жұлын мен оның жүйке тамырларын қоршап, қорғайтын бірінің үстіне бірі қойылған ұсақ сүйектерден (омыртқалардан) тұрады.
Омыртқа ісіктері омыртқада немесе омыртқа бағанасында орналасуына қарай жіктеледі. Омыртқа ісіктері экстрадуральды ісік деп те аталады, өйткені олар жұлынның өзінен тыс пайда болады.
Омыртқаға әсер ететін ісіктердің көп бөлігі омыртқаға дененің басқа жерінен – көбінесе қуық асты безінен, сүт безінен, өкпеден немесе бүйректен таралады (метастаздалған). Бірнеше миелома – бұл омыртқаға метастаз беретін жиі кездесетін қатерлі ісік түрі. Әдетте, бастапқы (алғашқы) қатерлі ісік ауруы арқа проблемалары дамымай тұрып диагноз қойылғанымен, арқадағы ауырсыну омыртқаның метастатикалық ісігі бар адамдарда аурудың алғашқы симптомы болуы мүмкін.
Омыртқаның сүйектерінен басталатын ісіктер (бастапқы ісіктер) әлдеқайда сирек кездеседі. Плазмацитома – бұл алғашқы омыртқалы ісіктің бір түрі.
Остеоидты остеома, остеобластома және гемангиома сияқты басқа ісіктер де омыртқа сүйектерінде дамуы мүмкін.
Омыртқа ісіктерінің белгілері
Омыртқа ісіктері әр түрлі белгілер мен белгілер тудыруы мүмкін, әсіресе ісіктердің өсуіне байланысты. Ісік сіздің жұлыныңызға немесе жүйке тамырларына, қан тамырларына немесе омыртқаның сүйектеріне әсер етуі мүмкін. Омыртқалы ісіктің белгілері мен белгілері мыналарды қамтуы мүмкін:
- Ісік өсуіне байланысты ісік орнында ауырсыну
- Сіздің денеңіздің басқа бөліктерінде жиі пайда болатын арқадағы ауырсыну
- Түнде ауыратын арқа ауруы
- Сезімнің жоғалуы немесе бұлшықет әлсіздігі, әсіресе сіздің қолыңызда немесе аяқтарыңызда
- Жүру қиын, кейде құлауға әкеледі
- Суыққа, ыстыққа және ауырсынуға аз сезімтал
- Ішектің немесе қуықтың жұмысын жоғалту
- Сал ауруы жеңіл немесе ауыр болуы мүмкін және дененің әр түрлі аймағында соғуы мүмкін
Жұлын ісіктері ісіктің түріне байланысты әр түрлі қарқынмен дамиды.
Дәрігерге қашан қарау керек?
Арқадағы ауырсынудың көптеген себептері бар, және арқадағы ауырсынудың көп бөлігі ісікке байланысты емес. Ерте диагностикалау және емдеу омыртқа ісіктері үшін маңызды болғандықтан, сіз өзіңіздің арқадағы ауырсыну туралы дәрігерге баруыңыз керек, егер:
- Бұл тұрақты және прогрессивті
- Бұл әрекетке байланысты емес
- Түнде бұл нашарлайды
- Анамнезде сізде қатерлі ісік пайда болды және арқадағы жаңа ауырсыну пайда болды
- Сізде жүрек айну, құсу немесе айналуы сияқты басқа жүйелік белгілер мен белгілер бар
Егер сіз келесі жағдайларға тап болсаңыз, шұғыл медициналық көмекке жүгінуіңіз керек:
- Сіздің аяқтарыңыздағы немесе қолдарыңыздағы прогрессивті бұлшықет әлсіздігі немесе ұйқышылдық
- Ішектің немесе қуық жұмысының өзгеруі
Себептері
Омыртқадан басталатын омыртқа ісіктері өте сирек кездеседі, дәрігерлер олардың не үшін дамитынын анық білмейді. Сарапшылар ақаулы гендердің рөлі бар деп күдіктенеді. Бірақ әдетте мұндай генетикалық ақаулар тұқым қуалайтын немесе уақыт өте келе дамып келе жатқандығы белгісіз. Немесе олар қоршаған ортаға әсер етуі мүмкін, мысалы кейбір химиялық заттардың әсерінен.
Омыртқа ісіктерінің көпшілігі метастатикалық болып табылады, яғни олар дененің басқа жерлеріндегі ағзалардағы ісіктерден таралған. Қатерлі ісіктің кез-келген түрі омыртқаға дейін таралуы мүмкін, бірақ омыртқаға қарағанда кеудеден, өкпеден және простатадан таралған кең таралған ісік басқаларға қарағанда жиі кездеседі. Сүйектің қатерлі ісігі, мысалы, миелома омыртқаға таралуы мүмкін.
Омыртқалы ісіктер, сонымен қатар, бұрын онкологиялық ауруы бар адамдарда жиі кездеседі.
Омыртқа ісіктерінің асқынуы
Қатерлі ісік емес және қатерлі ісік омыртқа ісіктері де жұлын нервтерін қысып, ісіктің орналасқан жерінен төмен қимыл немесе сезімталдықтың жоғалуына әкелуі мүмкін. Бұл кейде ішек пен қуық жұмысының өзгеруіне әкелуі мүмкін. Жүйке зақымдануы тұрақты болуы мүмкін.
Омыртқаның ісігі омыртқаның сүйектерін зақымдауы және оны тұрақсыз етуі мүмкін, бұл жұлынның кенеттен сынуы немесе құлау қаупін тудырады, бұл жұлынға зақым келтіруі мүмкін.
Алайда, егер ерте ұсталып, агрессивті емделсе, одан әрі функциялардың жоғалуына жол бермей, жүйке қызметін қалпына келтіруге болады. Орналасуына байланысты жұлынның өзіне басатын ісік өмірге қауіп төндіруі мүмкін.
Омыртқа ісіктерінің диагностикасы
Омыртқаның ісіктері кейде ескерілмеуі мүмкін, себебі олардың белгілері жиі кездесетін жағдайларға ұқсайды. Сол себепті сіздің дәрігеріңіз сіздің толық тарихыңызды білуі және жалпы физикалық және неврологиялық емтихандарды өткізуі өте маңызды.
Егер дәрігер омыртқалы ісікке күдіктенсе, келесі тестілердің бірі немесе бірнешеуі диагнозды растауға және ісіктің орналасуын дәл анықтауға көмектеседі:
-
Омыртқаның магнитті-резонанстық томографиясы (МРТ). МРТ сіздің магниттік және радиотолқындарыңызды қолдана отырып, сіздің омыртқаңыздың, жұлыныңыздың және нервтеріңіздің дәл суреттерін жасайды. Әдетте МРТ – бұл омыртқа ісіктерін диагностикалау үшін қолайлы тест. Сынақ кезінде қолыңыздағы немесе білегіңіздегі тамырларға белгілі бір тіндер мен құрылымдарды бөліп көрсетуге көмектесетін контрастты зат енгізілуі мүмкін.
Кейбір адамдар МРТ сканерінің ішіндегі клаустрофобты сезінуі мүмкін немесе қатты мазалайтын дыбысты мазалайды. Шуды азайтуға көмектесетін құлаққаптар, теледидарлар немесе құлаққаптар қолданылуы мүмкін. Клаустрофобия мазасыздығын жеңілдету үшін жеңіл седативтер жиі қолданылады.
- Компьютерлік томография (КТ) сканерлеу. Бұл сынақ сіздің омыртқаңыздың егжей-тегжейлі бейнелерін жасау үшін тар сәуле сәулесін қолданады. Кейде оны жұлын каналындағы немесе жұлынындағы қалыптан тыс өзгерістерді көру үшін жеңілдету үшін енгізілген контрастты бояумен біріктіруге болады. КТ-ны МРТ-мен бірге қолдануға болады.
-
Биопсия. Көбінесе ісіктің түрін анықтайтын жалғыз әдіс – бұл микроскоппен ұсақ тіндік үлгіні (биопсия) зерттеу. Биопсияның нәтижелері емдеу әдістерін анықтауға көмектеседі.
Биопсия сынамасын алу әдісі емдеудің жалпы жоспарының сәтті болуы үшін өте маңызды болуы мүмкін. Ықтимал асқынулардың алдын алу үшін биопсияны дәрігермен, сондай-ақ хирургиялық топпен мұқият талқылау керек. Көп жағдайда рентгенолог тіндердің аз мөлшерін бөліп алу үшін жұқа ине биопсиясын жүргізеді, әдетте рентген немесе КТ бейнелеудің басшылығымен.
.
