Қандағы мочевина азотының (BUN) сынағы

BUN сынағы не үшін жасалады?

BUN сынағы – бұл бүйрек қызметін бағалау үшін жиі қолданылатын қан сынағы. Көбінесе бұл дұрыс диагноз қою үшін креатинин қан сынағы сияқты басқа қан сынақтарымен бірге жасалады.

BUN сынағы келесі жағдайларды диагностикалауға көмектеседі:

• бауырдың зақымдануы
• дұрыс тамақтанбау
• нашар қан айналымы
• сусыздандыру
• зәр шығару жолдарының бітелуі
• іркілген жүрек жеткіліксіздігі
• асқазан-ішек жолынан қан кету

Тест тіпті диализдік емнің тиімділігін анықтау үшін қолданылуы мүмкін.

BUN сынақтары жиі тұрақты тексерулердің бөлігі ретінде, ауруханада болу кезінде немесе қант диабеті сияқты жағдайларды емдеу кезінде немесе одан кейін орындалады.

BUN сынағы қандағы мочевина азотының мөлшерін өлшегенімен, ол несепнәр азотының орташадан жоғары немесе төмен болуының себебін анықтамайды.

BUN тестіне қалай дайындаламын?

BUN сынағы арнайы дайындықты қажет етпейді. Дегенмен, дәрігерге рецепт бойынша немесе рецептсіз берілетін дәрі-дәрмектерді қабылдасаңыз, бұл туралы айту маңызды. Кейбір дәрі-дәрмектер сіздің BUN деңгейіңізге әсер етуі мүмкін.

Кейбір дәрі-дәрмектер, соның ішінде левомицетин немесе стрептомицин, BUN деңгейін төмендетуі мүмкін. Кейбір антибиотиктер және диуретиктер сияқты басқа препараттар сіздің BUN деңгейлерін арттыруы мүмкін.

BUN деңгейін жоғарылатуы мүмкін жиі тағайындалған дәрілерге мыналар жатады:

• амфотерицин В (АмБисома, Фунгизон)

• карбамазепин (тегретол)

• цефалоспориндер, антибиотиктер тобы

• фуросемид (Lasix)

• метотрексат
• метилдопа

• рифампин (рифадин)

• спиронолактон (альдактон)

• тетрациклин (сумицин)
• тиазидті диуретиктер
• ванкомицин (ванкоцин)

Егер сіз осы дәрілердің кез келгенін қабылдасаңыз, дәрігерге хабарлауды ұмытпаңыз. Сіздің дәрігеріңіз сынақ нәтижелерін қарастырған кезде бұл ақпаратты ескереді.

BUN сынағы қалай орындалады?

BUN сынағы – қанның шағын үлгісін алуды қамтитын қарапайым сынақ.

Қан алудан бұрын техник сіздің жоғарғы қолыңыздың аймағын антисептикпен тазартады. Олар сіздің қолыңызға серпімді жолақты байлайды, бұл сіздің веналарыңызды қанмен ісіндіреді. Содан кейін маман стерильді инені тамырға енгізеді және инеге бекітілген түтікке қан алады. Ине кірген кезде сіз жеңіл немесе орташа ауырсынуды сезінуіңіз мүмкін.

Олар жеткілікті қан жинағаннан кейін, техник инені алып тастап, пункция орнына таңғыш салады. Олар сіздің қан үлгісін талдау үшін зертханаға жібереді. Сіздің дәрігеріңіз сынақ нәтижелерін талқылау үшін сізбен бірге болады.

BUN тестінің нәтижелері нені білдіреді?

BUN сынағының нәтижелері децилитрге (мг/дл) миллиграмммен өлшенеді. Қалыпты BUN мәндері әдетте жыныс пен жасқа байланысты өзгереді. Сондай-ақ, әрбір зертханада қалыпты жағдай үшін әртүрлі диапазон бар екенін ескеру маңызды.

Жалпы, қалыпты BUN деңгейлері келесі диапазондарға түседі:

• ересек ерлер: 8-ден 24 мг/дл
• ересек әйелдер: 6-21 мг/дл
• 1 жастан 17 жасқа дейінгі балалар: 7-20 мг/дл

60 жастан асқан ересектер үшін қалыпты BUN деңгейі 60 жастан асқан ересектер үшін қалыпты деңгейден сәл жоғары.

Жоғары BUN деңгейлері мыналарды көрсетуі мүмкін:

• жүрек ауруы
• іркілген жүрек жеткіліксіздігі
• жақында инфаркт
• асқазан-ішек жолынан қан кету
• сусыздандыру
• жоғары ақуыз деңгейі
• бүйрек ауруы
• бүйрек жеткіліксіздігі
• сусыздандыру
• зәр шығару жолындағы кедергі
• стресс
• шок

Кейбір антибиотиктер сияқты кейбір дәрі-дәрмектер сіздің BUN деңгейін жоғарылатуы мүмкін екенін есте сақтаңыз.

Төменгі BUN деңгейлері мыналарды көрсетуі мүмкін:

• бауыр жеткіліксіздігі
• дұрыс тамақтанбау
• диетадағы ақуыздың қатты жетіспеушілігі
• шамадан тыс ылғалдану

Сынақ нәтижелеріне байланысты дәрігер диагнозды растау немесе емдеуді ұсыну үшін басқа сынақтарды да жүргізе алады. Дұрыс ылғалдандыру – BUN деңгейін төмендетудің ең тиімді жолы. Төмен ақуызды диета сонымен қатар BUN деңгейін төмендетуге көмектеседі. BUN деңгейін төмендету үшін дәрі ұсынылмайды.

Дегенмен, қалыпты емес BUN деңгейлері сізде бүйрек ауруы бар дегенді білдірмейді. Сусыздандыру, жүктілік, жоғары немесе төмен ақуызды қабылдау, стероидтер және қартаю сияқты белгілі бір факторлар денсаулыққа қауіп төндірмей-ақ деңгейіңізге әсер етуі мүмкін.

BUN сынағының қауіп-қатері қандай?

Төтенше медициналық жағдайға көмек іздемесеңіз, әдетте BUN сынағын өткізгеннен кейін әдеттегі әрекеттеріңізге оралуға болады. Егер сізде қан кетудің бұзылуы болса немесе қан сұйылтқыштар сияқты белгілі бір дәрі-дәрмектерді қабылдап жатсаңыз, дәрігерге айтыңыз. Бұл сынақ кезінде күтілгеннен көп қан кетуге әкелуі мүмкін.

BUN тестімен байланысты жанама әсерлерге мыналар жатады:

• пункция орнында қан кету
• пункция орнында көгеру
• тері астындағы қанның жиналуы
• пункция орнында инфекция

Сирек жағдайларда адамдар қан алғаннан кейін есінен танып қалады. Сынақтан кейін күтпеген немесе ұзаққа созылған жанама әсерлер пайда болса, дәрігерге хабарлаңыз.

Алып кету

BUN сынағы – бұл бүйрек қызметін бағалау үшін жиі қолданылатын жылдам және қарапайым қан сынағы. Қалыпты жоғары немесе төмен BUN деңгейлері сізде бүйрек жұмысында проблемалар бар дегенді білдірмейді. Егер сіздің дәрігеріңіз сізде бүйрек ауруы немесе басқа денсаулық жағдайы бар деп күдіктенсе, диагнозды растау және себебін анықтау үшін қосымша сынақтар тағайындайды.