Жұтыну қиындығы және күйдіргіш (қышқылдық рефлюкс) екеуі де бөлек немесе қатар жүруі мүмкін жалпы медициналық жағдайлар. Бұл мақалада осы екі симптомның себептері мен емі туралы ақпарат берілген.
Дисфагия мен күйдіруге шолу
Дисфагия – жұтылу бұзылыстарының симптомы, онда адам ыңғайсыздықты немесе жұтылу қиындығын сезінеді. Симптомдар аздап ыңғайсыздықтан немесе жұлдырудағы бірдеңені сезінуден қоректік заттарды қабылдауға әсер ететін ауыр бұзылуларға дейін өзгеруі мүмкін.
Жүректің қышуы асқазан қышқылының өңешке қайта түсуінен туындаған, әдетте тамақ ішкеннен кейін кеудедегі немесе тамақтағы жанып тұрған ауырсынуды немесе ыңғайсыздықты білдіреді. Бұл гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы, созылмалы жағдайдың негізгі симптомы.
Дисфагия мен жүрек айнуы арасындағы байланыс
Дисфагия мен күйдіргіш жиі бірге пайда болуы мүмкін, өйткені олардың екеуі де өңешті – тамақ пен асқазанды байланыстыратын түтікті қамтиды. Жүректің күйдіруі өңештің асқазан қышқылының әсеріне тікелей байланысты болса да, дисфагия әртүрлі себептерге байланысты, соның ішінде өңештің анатомиялық немесе моторлық дисфункциясын тудыратын жағдайларға байланысты болуы мүмкін.
Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы, эозинофильді эзофагит, өңештің стриктурасы және өңеш обыры сияқты жағдайлар дисфагиямен де, күйдіргішпен де көрінуі мүмкін, бұл осы белгілердің арасындағы тығыз байланысты көрсетеді.
Жұтылу қиындықтарының және күйдірудің жалпы себептері
1. Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы
Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы – асқазан қышқылының өңешке жиі қайта ағып, оның шырышты қабығын тітіркендіретін ас қорытудың созылмалы ауруы.
Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруында өңештің төменгі сфинктері – өңеш пен асқазан арасындағы клапан қызметін атқаратын бұлшықет сақинасы – асқазан қышқылының өңешке қайта ағып кетуіне мүмкіндік беретін сәйкес емес уақытта әлсірейді немесе босаңсытады. Бұл рефлюкс күйдіруді тудыруы мүмкін және ұзаққа созылса, өңештің қабынуына әкелуі мүмкін, бұл жұтыну кезінде ауырсынуды немесе қиындықты тудыруы мүмкін.
Диагноз
Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруы клиникалық симптомдар негізінде диагноз қойылады, соның ішінде қайталанатын күйдіргі және дисфагия. Қосымша диагностикалық әдістерге жоғарғы эндоскопия, өңештің рН мониторингі, өңеш манометриясы және барий жұтылу рентгені жатады.
Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруын емдеу
Гастроэзофагеальды рефлюкс ауруын емдеу нұсқалары асқазан қышқылын төмендетуге және рефлюкстің алдын алуға бағытталған. Опциялар өмір салтын өзгертуді қамтиды (мысалы, диетаны өзгерту, салмақ жоғалту, темекі шегуді тоқтату), рецептсіз антацидтер, протонды сорғы тежегіштері (PPI), H2 рецепторларының блокаторлары және ауыр жағдайларда хирургиялық араласу.
2. Эозинофилді эзофагит
Эозинофилді эзофагит – иммундық жүйенің созылмалы ауруы, онда эозинофилдер деп аталатын лейкоциттер өңеште жиналып, қабынуды тудырады және уақыт өте келе өңештің қатаюына әкеледі.
Эозинофилді эзофагитте өңештегі эозинофилдердің нормадан көп болуы өңеш тінінің қабынуын және зақымдануын тудырады, бұл дисфагияға және күйдіруге ұқсас белгілерге әкеледі. Уақыт өте келе өңеш тарылып, талшықты тіннің дамуы мүмкін, бұл жұтылу қиындықтарын одан әрі күшейтеді.
Диагноз
Эозинофилді эзофагит жоғарғы эндоскопия және биопсия арқылы диагноз қойылады, мұнда зертханалық зерттеу үшін өңештен тін үлгілері алынады. Басқа диагностикалық құралдарға аллергия сынағы кіреді, өйткені эозинофильді эзофагитпен ауыратын көптеген адамдарда тамақ немесе қоршаған орта аллергиясы бар.
Эозинофилді эзофагитті емдеу
Эозинофилді эзофагитті емдеу диетаны өзгертуді, қабынуды азайту үшін жергілікті кортикостероидтарды, ал кейбір жағдайларда өңештің кеңеюін қамтиды.
3. Өңештің тарылуы
Өңештің тарылуы – өңештің тарылуы немесе қатайуы, көбінесе өңештің шырышты қабатының зақымдануынан болады.
Өңештің тарылуы әдетте асқазан қышқылының ұзақ әсерінен, көбінесе гастроэзофагеальды рефлюкс ауруынан туындайды. Тұрақты тітіркену өңештің тыртықтары мен тарылуына әкеледі, бұл дисфагия мен күйдіруді тудырады.
Диагноз
Диагноз әдетте жоғарғы эндоскопия, барий жұтылу рентгені немесе өңеш манометриясы арқылы қойылады.
Өңештің стриктурасын емдеу
Өңештің стриктурасын емдеу жоғарғы эндоскопия кезінде өңешті баллонмен немесе пластикалық кеңейткішпен кеңейтуге бағытталған. PPI сияқты дәрі-дәрмектермен ұзақ мерзімді қышқылды басу сонымен қатар стриктураның қайталануын болдырмайды.
4. Өңеш ісігі
Өңештің қатерлі ісігі салыстырмалы түрде сирек кездеседі, бірақ дисфагия мен күйдіруді тудыруы мүмкін.
Қатерлі ісік өсіп келе жатқанда, ол өңеш арқылы өтетін жолды бітеп, дисфагияны тудыруы мүмкін. Сонымен қатар, қатерлі ісік өңеште тітіркенуді және қабынуды тудыруы мүмкін, бұл күйдіруге ұқсайды.
Диагноз
Диагностикалық әдістерге эндоскопиялық ультрадыбыстық, биопсия, барий жұту және КТ жатады.
Өңеш ісігін емдеу
Өңештің қатерлі ісігін емдеу әдістеріне хирургия, сәулелік терапия, химиотерапия, мақсатты дәрілік терапия және иммунотерапия кіреді.
Жиі Қойылатын Сұрақтар
- Жүрек айнуы мен дисфагия әрқашан ауыр аурулармен байланысты ма? Жоқ, жүрек айнуы мен дисфагия симптомдар болып табылады және әртүрлі себептерге байланысты пайда болуы мүмкін, әрқашан ауыр немесе өмірге қауіп төндірмейді. Дегенмен, егер бұл белгілер уақыт өте келе сақталса немесе нашарласа, сіз дәрігерден кеңес алуыңыз керек, өйткені олар емдеуді қажет ететін жағдайлардың белгілері болуы мүмкін.
- Өмір салтын өзгерту бұл белгілерді азайта ала ма? Иә, өмір салтын өзгерту, соның ішінде диетаны өзгерту, салауатты салмақты сақтау, темекі шегуден бас тарту және алкогольді тұтынуды азайту жүрек айнуы мен дисфагияны айтарлықтай азайтады.
- Рецептсіз берілетін дәрілер осы екі симптомға тұрақты әсер ете ме? Антацидтер және Н2 блокаторлары сияқты рецептсіз сатылатын дәрілер жүректің күйіп қалуын уақытша жеңілдетеді. Дегенмен, бұл дәрі-дәрмектер аурудың негізгі себебін емдей алмайды. Бұл препараттарды үнемі қолдану қажет болса, дәрігермен кеңесу керек.
Қорытынды
Жұтынудың қиындауы және күйдіргі – бұл өңештің бұзылуына байланысты жиі кездесетін өзара байланысты белгілер. Егер сізде бұл белгілер байқалса, әсіресе олар сақталса немесе нашарласа, дәл диагноз қою және тиісті емдеу үшін дәрігерден кеңес алу қажет. Әрқашан есте сақтаңыз, ерте диагностика көбінесе жақсы нәтижелерге әкеледі.