Алкогольді ішу ауыз, тамақ, өңеш, кеңірдек, бауыр және сүт безі қатерлі ісігінің қаупін арттырады. Сіз неғұрлым көп ішсеңіз, сіздің қауіптілігіңіз соғұрлым жоғары болады. Алкогольді ішетін және темекіні пайдаланатындар үшін қатерлі ісік қаупі әлдеқайда жоғары.
Дәрігерлер алкоголь ішетін адамдарға орташа мөлшерде ішуге кеңес береді. Орташа алкогольді ішімдік дегеніміз әйелдер үшін күніне бірге дейін, ал еркектерге күніне екіге дейін ішу.
Қызыл шараптағы кейбір заттардың, мысалы, резвератролдың ракқа қарсы қасиеттері бар деген болжам жасалды. Алайда қызыл шарап ішу қатерлі ісік ауруларын азайтады деген дәлел жоқ.
Алкогольді ішу қатерлі ісік ауруын тудыруы мүмкін екендігінің дәлелі қандай?
Алкогольді ішу қатерлі ісіктің бірнеше түрін тудыруы мүмкін екендігі туралы қатты ғылыми келісім бар. Оның ішінде Канцерогендер туралы есеп, АҚШ Денсаулық сақтау және халыққа қызмет көрсету департаментінің Ұлттық токсикология бағдарламасы алкогольдік сусындарды адамның канцерогені ретінде тұтынуды тізімдейді.
Дәлелдер көрсеткендей, адам қаншалықты көп алкоголь ішеді, атап айтқанда уақыт өте келе адам үнемі алкоголь ішеді – оның алкогольмен байланысты қатерлі ісік ауруының даму қаупі соғұрлым жоғары болады. Тіпті жеңіл ішетіндердің де (күніне бір реттен артық ішпейтіндердің) кейбір қатерлі ісіктер қаупі қарапайым. 2009 жылғы мәліметтерге сүйенсек, Америка Құрама Штаттарында қатерлі ісік ауруынан өлгендердің 3,5% -ы (шамамен 19,500 өлім) алкогольге байланысты болды.
Алкогольді ішу мен келесі қатерлі ісік түрлерінің дамуы арасында айқын заңдылықтар пайда болды:
- Бас және мойын рагы: Орташа және ауыр алкогольді ішу бас пен мойынның кейбір қатерлі ісіктерінің жоғары қаупімен байланысты. Орташа дәрежелі ішушілердің ауыз қуысы (ерінді қоспағанда) және жұтқыншақ (тамақ) қатерлі ісіктері 1,4 есе, кеңірдектің қатерлі ісігі қаупі ішпейтіндерге қарағанда 1,4 есе, ал ауыр ішетіндердің ауыз қуысы мен жұтқыншақ қаупі 5 есе жоғары қатерлі ісік аурулары және көмей қатерлі ісігінің 2,6 есе жоғары қаупі. Сонымен қатар, онкологиялық аурулардың қаупі алкогольдің осы мөлшерін тұтынатын және темекіні қолданатын адамдар арасында айтарлықтай жоғары.
- Өңештің қатерлі ісігі: Кез-келген деңгейде алкогольді тұтыну өңештің қатпарлы жасушалы карциномасы деп аталатын өңештің қатерлі ісігінің даму қаупімен байланысты. Тәуекелдер алкогольді тұтынумен салыстырғанда жеңіл ішу кезінде 1,3 еседен жоғары, ауыр ішу кезінде 5 есеге жуық жоғары. Сонымен қатар, алкогольді метаболиздейтін ферменттің жетіспеушілігін мұрагерлері алкогольді қолданған кезде өңештің скамозды жасушалы қатерлі ісігінің қаупін едәуір арттырғаны анықталды.
- Бауыр рагы: Алкогольді көп мөлшерде тұтыну бауыр ісігінің екі түрінің (гепатоцеллюлярлы карцинома және бауырішілік холангиокарцинома) шамамен 2 есе жоғарылауымен байланысты.
- Сүт безі қатерлі ісігі: Эпидемиологиялық зерттеулер алкогольді қабылдаудың артуымен сүт безі қатерлі ісігінің қаупін үнемі анықтады. 118 жеке зерттеулердің жинақталған деректері жеңіл ішетіндердің ішпейтіндерге қарағанда сүт безі қатерлі ісігінің даму қаупі сәл жоғарылағанын көрсетеді (1,04 есе жоғары). Тәуекелдің жоғарылауы қалыпты ішушілерде (1,23 есе жоғары) және ауыр ішушілерде (1,6 есе жоғары) жоғары. АҚШ-тағы екі когорт зерттеулеріне қатысқан 88000 әйелге арналған перспективалық деректерді талдау ешқашан темекі шекпеген әйелдер үшін жеңіл және орташа ішімдік алкогольмен байланысты қатерлі ісік ауруларының (көбіне сүт безі қатерлі ісігі) 1,13 есе жоғарылауымен байланысты деген қорытындыға келді.
- Тік ішек рагы: Алкогольді орташа және ауыр мөлшерде ішу алкогольді тұтынумен салыстырғанда ішек пен тік ішектің қатерлі ісіктерінің пайда болу қаупінің 1,2 – 1,5 есе артуымен байланысты.
Көптеген зерттеулер алкогольді ішу мен басқа қатерлі ісік ауруларының қаупі арасында байланыс бар-жоғын зерттеді. Аналық бездің, қуық асты безінің, асқазанның, жатырдың және қуықтың қатерлі ісік аурулары кезінде алкогольді қолданумен байланысы табылған жоқ немесе ассоциацияның дәлелі сәйкес келмейді. Алайда алкогольді тұтынудың меланома мен простата және ұйқы безі қатерлі ісіктері қаупінің жоғарылауымен байланысты екендігі туралы дәлелдер жинақталуда.
Алкогольді тұтыну сонымен қатар көптеген зерттеулер кезінде бүйрек қатерлі ісіктері мен Ходжкин емес лимфома қаупінің төмендеуімен байланысты болды. Алайда, кейбір қатерлі ісік ауруларының қаупін азайту үшін алкогольді тұтынудың кез-келген ықтимал пайдасы алкогольді ішудің зияндылығынан басым болуы мүмкін. Іс жүзінде, алкогольді зерттеудің 1000-нан астам деректері мен деректер көздерін, сондай-ақ 1990-2016 жылдар аралығында 195 ел мен аумақтың өлімі мен мүгедектігі туралы мәліметтерді қамтитын жақында жүргізілген зерттеу нәтижесі бойынша, тәулігіне ішімдік ішудің оңтайлы саны ішімдікті азайту үшін денсаулыққа жалпы қауіп нөлге тең. Бұл зерттеу бүйрек қатерлі ісігі немесе Ходжкин емес лимфома туралы деректерді қамтымады.
Алкогольді тұтыну екінші реттік қатерлі ісік ауруларының жоғарылауымен байланысты болуы мүмкін. Мысалы, 19 зерттеу деректерінің мета-анализі көрсеткендей, алдыңғы аэродистимиялық тракт (UADT) қатерлі ісігі бар науқастардың ішіне ауыз қуысы, жұтқыншақ, кеңірдек және өңеш кіреді – бұған дейін күніне 10 грам алкоголь ішкен. алғашқы UADT қатерлі ісігі диагнозы, екінші реттік UADT қатерлі ісігінің 1,09 есе жоғары қаупі болды. Алкогольді тұтыну басқа жерлерде, мысалы, кеудеде екінші реттік қатерлі ісік қаупін арттыра ма, әлдеқайда айқын емес.
Алкоголь қатерлі ісікке қалай әсер етеді?
Зерттеушілер алкогольдің қатерлі ісікке шалдығу қаупін арттыратын бірнеше әдісін жорамалдады, соның ішінде:
- алкогольдік сусындардағы этанолды ацетальдегидке дейін метаболиздеу (бөлшектеу), бұл улы химиялық зат және адамның ықтимал канцерогені; ацетальдегид ДНҚ-ны да (гендерді құрайтын генетикалық материал) да, ақуыздарды да зақымдауы мүмкін
- организмде тотығу деп аталатын процесс арқылы ДНҚ-ны, ақуыздарды және липидтерді (майларды) зақымдауы мүмкін реактивті оттегі түрлерін (оттегі бар химиялық реактивті молекулалар) генерациялайды
- ағзаның қатерлі ісік қаупімен байланысты болуы мүмкін түрлі қоректік заттарды, соның ішінде А дәруменін бұзу және сіңіру қабілетінің нашарлауы; В дәрумені кешеніндегі қоректік заттар, мысалы, фолат; С дәрумені; D дәрумені; Е дәрумені; және каротиноидтар
- қандағы эстроген деңгейінің жоғарылауы, сүт безі қатерлі ісігінің қаупімен байланысты жыныстық гормон
Алкогольдік сусындарда ашыту және өндіру кезінде енгізілетін канцерогенді ластаушы заттардың әрқайсысы болуы мүмкін, мысалы нитрозаминдер, асбест талшықтары, фенолдар және көмірсутектер.
Алкогольді тұтыну кейбір қатерлі ісік ауруларының қаупін төмендететін механизмдер түсініксіз және жанама болуы мүмкін.
Алкоголь мен темекінің үйлесуі қатерлі ісікке қалай әсер етеді?
Эпидемиологиялық зерттеулер көрсеткендей, алкогольді де, темекіні де қолданатын адамдар алкогольді немесе темекіні жалғыз қолданатын адамдарға қарағанда ауыз қуысының, жұтқыншақтың (көмейдің), кеңірдектің және өңештің қатерлі ісіктерінің даму қаупі жоғары. Шындығында, ауыз қуысы және жұтқыншақ қатерлі ісіктері үшін алкогольді де, темекіні де қолдану қаупі мультипликативті болып табылады; яғни олар алкоголь мен темекіге байланысты жеке тәуекелдерді қосудан күткеннен де көп.
Қызыл шарап ішу қатерлі ісіктің алдын алуға көмектесе ала ма?
Қызыл шарап және басқа да өсімдіктер жасау үшін қолданылатын жүзімде кездесетін ресвератролдың екінші реттік қосылысы денсаулыққа, оның ішінде қатерлі ісік ауруларының алдын-алуға әсер етуі үшін зерттелген. Алайда, зерттеушілер қызыл шарапты қалыпты тұтыну мен қуық асты безінің қатерлі ісігі немесе колоректальды қатерлі ісік ауруының даму қаупі арасында байланыс таппады.
Адам алкогольді ішуді тоқтатқаннан кейін қатерлі ісік қаупі қандай болады?
Адам алкогольді ішуден бас тартқаннан кейін қатерлі ісік қаупі төмендей ме, жоқ па екенін зерттеген зерттеулердің басым бөлігі бас пен мойын қатерлі ісіктеріне және өңеш қатерлі ісігіне бағытталған. Жалпы алғанда, бұл зерттеулер алкогольді тұтынуды тоқтату қатерлі ісік ауруының төмендеуімен байланысты емес екенін анықтады. Қатерлі ісік қаупі азаяды, дегенмен қатерлі ісік қаупін ешқашан ішпейтіндерге қайтару үшін бірнеше жыл қажет болуы мүмкін.
Мысалы, бұрынғы ішімдік ішушілерде ауыз қуысы мен жұтқыншақ қатерлі ісігінің қаупі жоғары болды, тіпті алкогольді ішуден бас тартқаннан кейін 16 жыл өткен соң да, ішімдік ішуден бас тартқанға қарағанда төмен болды. Бір зерттеу алкогольді ішуге байланысты кеңірдек және жұтқыншақ қатерлі ісіктерінің жоғары қаупін ешқашан ішпейтіндердің деңгейіне дейін төмендету үшін 35 жылдан астам уақыт қажет деп есептеді.
Біреуге қатерлі ісік химиотерапиясында алкогольді ішу қауіпсіз бе?
Белгілі бір адамның қатерлі ісігін емдеуге қатысты көптеген сұрақтар сияқты, пациенттерге химиотерапиямен емдеу кезінде немесе одан кейін алкогольді ішудің қауіпсіздігі туралы денсаулық сақтау тобынан тексерген дұрыс. Емдеуді жүргізетін дәрігерлер мен медбикелер қатерлі ісік ауруларын емдеу кезінде алкогольді тұтынудың қауіпсіздігі туралы нақты кеңестер бере алады.
.
