Ортаңғы арқа ауырсынуын түсіну және емдеу

Ортаңғы арқадағы ауырсыну белгілері

Ортаңғы арқадағы ауырсынуды қамтитын бірнеше түрлі белгілер бар. Симптомдар сіздің ауырсынуыңыздың себебіне байланысты болады. Ортаңғы арқадағы ауырсынудың ең жиі кездесетін белгілеріне мыналар жатады:

• бұлшықет ауыруы
• түтіккен ауырсыну
• жану сезімі
• өткір немесе пышақ ауруы
• бұлшықеттің қысылуы немесе қаттылығы

Басқа аса ауыр белгілер мыналарды қамтуы мүмкін:

• аяқтың, қолдың немесе кеудедегі шаншу немесе ұю
• кеуде ауыруы
• аяқтың немесе қолдың әлсіздігі
• ішектің немесе қуықтың бақылауын жоғалту

Ортаңғы арқаның ауырсынуына не себеп болады?

1. Нашар қалып

Омыртқаның қайталанатын қысымы ортаңғы арқадағы ауырсынуға әкелуі мүмкін. Кейбір жағдайларда нашар поза бұл қысымды тудыруы мүмкін. Еңкейген кезде тепе-теңдікті сақтау үшін арқадағы бұлшықеттер мен байламдар көп жұмыс істеуі керек. Бұл бұлшықеттердің шамадан тыс жұмыс істеуі ауырсынуға және ортаңғы арқа ауырсынуына әкелуі мүмкін.

2. Семіздік

Салмақ пен төменгі арқадағы ауырсыну бойынша 95 зерттеудің бір мета-талдауы семіздік пен арқа ауруы арасындағы оң корреляцияны көрсетті. Салмақ жоғарылағанда, арқадағы ауырсыну қаупі де артады.

3. Бұлшық еттің созылуы немесе тартылуы

Созылу – бұл байламдардың үзілуі немесе созылуы. Штамм – бұлшық еттердің және сіңірлердің жыртылуы немесе созылуы. Ауыр заттарды үнемі көтеру, әсіресе дұрыс пішінсіз, адамның арқасын оңай созуы немесе созуы мүмкін. Созылу мен созылу ыңғайсыз, кенет қозғалыстан кейін де пайда болуы мүмкін.

4. Құлау немесе басқа жарақат

Ортаңғы арқа мойын омыртқасына (мойын) және бел омыртқасына (төменгі арқа) қарағанда жарақаттану ықтималдығы аз. Бұл құрылымды және қатаң болғандықтан. Дегенмен, ортаңғы арқаны жарақаттауы мүмкін. Көбінесе бұл жарақаттар мыналардың нәтижесінде пайда болады:

• баспалдақтан немесе биіктіктен түсу сияқты қатты құлау
• көлік апаты
• доғал күш жарақаты
• спорттық апат

Кеуде омыртқасының жарақаты кез келген адамда болуы мүмкін, бірақ егде жастағы адамдар жоғары тәуекелге ұшырайды. Осындай жағдайдан кейін арқаңыздың ауыруы байқалса, дереу дәрігерге хабарласыңыз.

5. Жарық дискі

Артқы жағындағы дискінің ішкі гель тәрізді өзегі шеміршектің сыртқы сақинасын итеріп, жүйкеге қысым жасағанда грыжа пайда болады. Герниялық дискілерді әдетте сырғанау немесе жарылған дискілер деп те атайды.

Нервке бұл қысым ортаңғы арқада және зардап шеккен нерв жүретін жерлерде, мысалы, аяқтардағы ауырсынуға, шаншуға немесе ұюға әкелуі мүмкін.

6. Остеоартрит

Остеоартрит (ОА) – буындардың дегенеративті ауруы. Бұл буындарды жабатын шеміршек бұзылып, сүйектердің бір-біріне үйкелісіне себеп болған кезде пайда болады. Ауруларды бақылау және алдын алу орталықтарының (CDC) мәліметтері бойынша, 30 млн Америка Құрама Штаттарында ересектерде ОА бар. Бұл ересек американдықтардың мүгедектігінің негізгі себебі.

7. Қартаю

Адам неғұрлым үлкен болса, соғұрлым арқадағы ауырсынуды сезіну ықтималдығы жоғары. Американдық зейнеткерлер қауымдастығының мәліметтері бойынша, арқадағы ауырсыну 30-50 жас аралығындағы адамдарда жиі кездеседі. Қартаю процесі сүйектердің жұқаруы, бұлшықет массасының азаюы және омыртқадағы буындар арасындағы сұйықтықтың азаюы сияқты денеге табиғи түрде әсер етеді. Мұның бәрі арқадағы ауырсынуды тудыруы мүмкін.

8. Сынықтар

Омыртқалардың сынуы көбінесе құлау, көлік апаты немесе спорттық жарақат сияқты жарақаттардан кейін пайда болады. Сондай-ақ сүйек тығыздығы төмендеген адамдарда, мысалы, ОА бар адамдарда сынықтар жиі кездеседі.

Сынықтар ортаңғы арқадағы қатты ауырсынуды тудыруы мүмкін, ол қозғалғанда күшейеді. Егер сізде зәр шығаруды ұстамау, шаншу немесе ұю сезілсе, сіздің сынығыңыз жұлынға да әсер етуі мүмкін.

Сынықтар немесе сүйектердің сынуы өте ауыр жарақаттар болуы мүмкін. Көбінесе олар дереу емдеуді қажет етеді. Емдеу нұсқалары брекетті киюді, физиотерапияға баруды және мүмкін хирургияны қамтуы мүмкін.

Ортаңғы арқадағы ауырсыну қалай диагноз қойылады?

Ортаңғы арқадағы ауырсынуды тудыратын жағдайдың диагнозын алу үшін дәрігерге бару керек. Дәрігер диагноз қоюға көмектесу үшін төмендегілерді пайдалана алады:

Физикалық емтихан

Физикалық емтихан кезінде дәрігер сіздің омыртқаңызды, басыңызды, жамбасыңызды, ішіңізді, қолдарыңызды және аяқтарыңызды қарайды. Егер сіз жазатайым оқиғаға тап болсаңыз, осы емтихан кезінде омыртқаны тұрақтандыру үшін жедел жәрдем қызметкерлері мойныңызға жаға киюі мүмкін.

Тестілеу

Сіздің дәрігеріңіз диагноз қоюға көмектесу үшін кейбір сынақтарды өткізуі мүмкін. Оларға неврологиялық және бейнелеу сынақтары жатады.

Неврологиялық сынақ ми мен жұлынның жұмысын зерттейді. Бұл сынақ кезінде дәрігер сізден саусақтарыңызды немесе саусақтарыңызды сермеуіңізді сұрауы мүмкін. Бұл жұлынның және жүйке ұштарының күйін көрсете алады.

Бейнелеу сынақтары сіздің денеңіздің ішкі суреттерін жасайды. Олар сынықтарды, сүйек дегенерациясын немесе ортаңғы арқадағы ауырсынудың басқа себептерін анықтауы мүмкін. Сынақтар мыналарды қамтуы мүмкін:

• рентген
• КТ сканерлеу
• МРТ сканерлеу
• ультрадыбыстық

Бұл бейнелеу сынақтары дәрігерге омыртқаның кез келген зақымдануын көруге және тиісті емдеу курсын анықтауға мүмкіндік береді.

Ортаңғы арқадағы ауырсынуды емдеу

Ортаңғы арқадағы ауырсынуды емдеу ауырсынудың себебіне байланысты өзгереді. Арқадағы ауырсыну жиі кездесетіндіктен, адамдардың көпшілігі қарапайым, арзан және инвазивті емес емдеу әдістерін қолдана отырып, оны үйде емдеуге тырысады. Егер үйдегі дәрі-дәрмектер сіздің белгілеріңізге көмектеспесе, медициналық емдеу немесе хирургия қажет болуы мүмкін.

Үйде емдеу құралдары

Үйде ортаңғы арқадағы ауырсынуды емдеудің бірнеше әдістері бар:

• Аймақты мұздатып, кейінірек жылуды қолданыңыз. Бұл тез арада жеңілдететін ең кең таралған әдістердің бірі.
• Ісінуді және ауырсынуды азайту үшін ибупрофен (Адвил) және напроксен (Алеве) сияқты рецептсіз ауырсынуды басатын дәрілерді қабылдауды қарастырыңыз.
• Йога сияқты жаттығуларды орындау арқылы арқа бұлшықеттерін созыңыз және күшейтіңіз.

Сондай-ақ, арқадағы ауырсынуды жеңілдету үшін позаңызды жақсартуға тырысуға болады. Мына кеңестерді қолданып көріңіз:

• Еңкейуден аулақ болыңыз.
• Тұрған кезде иықтарыңызды артқа ұстаңыз.
• Ұзақ уақыт отырсаңыз, тұрып үзіліс жасаңыз.
• Егер сізде үстел жұмысы болса, орындық пен компьютер мониторының биіктігін, пернетақта мен тінтуірдің орналасуын реттеу жақсы қалыпқа мүмкіндік береді.

Медициналық емдеу шаралары

Егер арқадағы ауырсыну 72 сағаттан астам уақытқа созылса және үйдегі дәрі-дәрмектер ауырсынуды жеңілдетпесе, дәрігерге қаралыңыз. Олар ұсынуы мүмкін:

• физикалық терапия
• рецепт бойынша ауырсынуды басатын немесе бұлшықет босаңсытқыштары
• хиропротикалық күтім
• стероидты инъекциялар

Операциялар

Егер бұл инвазивті емес емдеу ортаңғы арқадағы ауырсынуға көмектеспесе, сіздің дәрігеріңіз хирургиялық араласуды ұсынуы мүмкін. Себепке байланысты арқадағы ауырсынуға көмектесетін әртүрлі процедуралар бар. Операциядан кейін қалпына келтіру бірнеше айға созылуы мүмкін.

Кейбір ықтимал операцияларға мыналар жатады:

• Ламинэктомия. Бұл операция омыртқаны декомпрессиялау үшін бүкіл пластинаны немесе омыртқалардың артқы қабырғасын алып тастайды.
• Ламинотомия. Бұл процедура қысылған нервті жеңілдету үшін ламинаның бір бөлігін алып тастайды.
• Дискэктомия. Бұл операция қысылған нервті жеңілдету үшін омыртқа дискінің бір бөлігін алып тастайды.

Ортаңғы арқадағы ауырсынудың алдын алу

Арқаңыздың ауырсынуына әкелетін жазатайым оқиғаның алдын алу мүмкін болмаса да, арқа бұлшықеттерін күшейту және омыртқаны ортаңғы арқа ауырсынуынан қорғау үшін көптеген нәрселерді жасауға болады. Міне, кейбіреулер:

• Ұйықтау жағдайын өзгертіңіз. Егер сіз арқаңызда ұйықтасаңыз, омыртқаның дұрыс емес орналасуына және ортаңғы арқа ауырсынуына әкелуі мүмкін. Бұған жол бермеуге тырысуға болатын кейбір позициялар бар. Тізеңіздің арасына жастық қойып, бүйіріңізде ұйықтап көріңіз және ұрық күйінде ұйықтаңыз.
• Позаңызды реттеңіз. Жақсы позаны сақтау арқа бұлшықеттеріне үзіліс береді және олардың күшеюіне мүмкіндік береді. Тіке тұру және отыру, аяқтарыңыз жерге тегіс отыруы үшін орындық биіктігін төмендету, компьютер экрандарын көз деңгейіне жылжыту немесе тұрақты жұмыс үстелін алу – бұл қалыпты жақсарту стратегиялары.
• Физиотерапевтке барыңыз. Негізгі күшіңізді, позаңызды, омыртқаның қозғалғыштығын және төзімділікті жақсарту – омыртқаның денсаулығын қамтамасыз етудің барлық жолы. Физиотерапевт сізбен күш пен қозғалысты жақсарту үшін жеке жаттығу бағдарламасын жасау үшін жұмыс істейді.]