Дерматома – бір жұлын нервімен қамтамасыз етілген тері аймағы. Сіздің жұлын нервтері сіздің денеңіздің қалған бөліктері мен орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ) арасында сенсорлық, қозғалтқыш және вегетативті ақпаратты беруге көмектеседі.
Неліктен дерматомдар маңызды? Нешеу бар? Және оларды қайдан табуға болады? Осы және т.б. сұрақтарға жауап бергенде оқуды жалғастырыңыз.
Контексттегі дерматомалар
Сіздің дерматомаларыңыздың әрқайсысы бір жұлын нервімен қамтамасыз етіледі. Дененің осы екі компонентін де егжей-тегжейлі қарастырайық.
Сіздің жұлын нервтері
Жұлын нервтері сіздің перифериялық жүйке жүйеңіздің (PNS) бөлігі болып табылады. PNS сіздің денеңіздің қалған бөлігін ми мен жұлыннан тұратын CNS-мен байланыстыру үшін жұмыс істейді.
Сізде 31 жұп жұлын нервтері бар. Олар жұлыннан таралатын жүйке тамырларынан түзіледі. Жұлын нервтері олармен байланысты омыртқаның аймағына қарай аталады және топтастырылады.
Жұлын нервтерінің бес тобы:
- Жатыр мойны нервтері. Бұл мойын нервтерінің сегіз жұбы бар, олар C1-ден С8-ге дейін нөмірленген. Олар сіздің мойныңыздан шыққан.
- Кеуде нервтері. Сізде T1-ден T12-ге дейін нөмірленген 12 жұп кеуде нервтері бар. Олар омыртқаның денені құрайтын бөлігінде пайда болады.
- Бел нервтері. L1-ден L5-ке дейін белгіленген бес жұп белдік жұлын нервтері бар. Олар омыртқаның төменгі арқаны құрайтын бөлігінен келеді.
- Сакральды нервтер. Белдік жұлын нервтері сияқты сізде де бес жұп сакральды жұлын нервтері бар. Олар сіздің жамбасыңыздағы сүйектердің бірі болып табылатын сакруммен байланысты.
- Коксигеальды нервтер. Сізде тек бір жұп кокциальды жұлын нервтері бар. Бұл жұп нервтер кокцикс аймағынан немесе құйрық сүйегінен шығады.
Сіздің дерматомдарыңыз
Сіздің дерматомаларыңыздың әрқайсысы бір жұлын нервімен байланысты. Бұл нервтер теріңіздің белгілі бір аймағынан орталық жүйке жүйесіне ауырсыну сияқты сезімдерді береді.
Сіздің денеңізде 30 дерматома бар. Сіз бұл жұлын нервтерінің санынан бір аз екенін байқаған боларсыз. Бұл C1 жұлын нервінің әдетте сенсорлық тамыры болмағандықтан. Нәтижесінде дерматомалар С2 жұлын нервінен басталады.
Дерматомдар сіздің денеңізде сегменттелген таралады. Дерматоманың нақты үлгісі адамнан адамға өзгеруі мүмкін. Көрші дерматомдар арасында кейбір қабаттасулар да болуы мүмкін.
Жұлын нервтері омыртқаның бүйірінен шығатындықтан, сіздің денеңіз бен өзегіңізге байланысты дерматомдар көлденең бөлінеді. Дене картасында қараған кезде олар жинақталған дискілер сияқты көрінеді.
Аяқ-қолдардағы дерматома үлгісі сәл өзгеше. Бұл дененің қалған бөліктерімен салыстырғанда аяқ-қолдардың пішініне байланысты. Жалпы алғанда, аяқ-қолдарыңызбен байланысты дерматомалар аяқтың ұзын осі бойымен тігінен өтеді, мысалы, аяғыңыздан төмен.
Әрбір дерматома қай жерде орналасқан?
Сіздің дерматомаларыңыз қай жұлын нервіне сәйкес келетініне байланысты нөмірленген. Төменде біз әрбір дерматоманы және онымен байланысты дене аймағын сипаттаймыз.
Есіңізде болсын, дерматоманың нақты аймағы әр адамға байланысты болуы мүмкін. Кейбір қабаттасулар да мүмкін. Осылайша, төмендегі схеманы жалпы нұсқаулық ретінде қарастырыңыз.
Жатыр мойны жұлын нервтері
- C2: төменгі жақ, бастың артқы жағы
- C3: жоғарғы мойын, бастың артқы жағы
- C4: төменгі мойын, жоғарғы иық
- C5: мықын сүйектерінің аймағы, жоғарғы иық
- C6: иық, қолдың сырты, бас бармақ
- C7: жоғарғы арқа, қолдың артқы жағы, көрсеткіш және ортаңғы саусақ
- C8: жоғарғы арқа, қолдың іші, сақина және кішкентай саусақ
Торакальды жұлын нервтері
- T1: жоғарғы кеуде және арқа, қолтық, қолдың алдыңғы бөлігі
- T2: жоғарғы кеуде және арқа
- T3: жоғарғы кеуде және арқа
- T4: жоғарғы кеуде (емізік аймағы) және арқа
- T5: ортаңғы кеуде және арқа
- T6: ортаңғы кеуде және арқа
- T7: ортаңғы кеуде және арқа
- T8: жоғарғы іш және ортаңғы арқа
- T9: жоғарғы іш және ортаңғы арқа
- T10: іш (іш аймағы) және ортаңғы арқа
- T11: іш және ортаңғы арқа
- T12: төменгі іш және ортаңғы арқа
Белдік жұлын нервтері
- L1: төменгі арқа, жамбас, шап
- L2: төменгі арқа, алдыңғы және санның ішкі жағы
- L3: төменгі арқа, алдыңғы және санның ішкі жағы
- L4: төменгі арқа, сан мен балтырдың алдыңғы бөлігі, тізе аймағы, тобық іші
- L5: төменгі арқа, балтырдың алдыңғы және сырты, табанның үстіңгі және асты, алғашқы төрт саусақ
Сакральды жұлын нервтері
- S1: төменгі арқа, санның артқы жағы, балтырдың артқы және ішкі бөлігі, соңғы саусақ
- S2: бөкселер, жыныс мүшелері, санның артқы жағы және балтыр
- S3: бөкселер, жыныс мүшелері
- S4: бөкселер
- S5: бөкселер
Коксиальды жұлын нервтері
бөксе, құйрық сүйегінің аймағы
Дерматомдар диаграммасы
Неліктен дерматомдар маңызды?
Дерматомдар маңызды, өйткені олар әртүрлі жағдайларды бағалауға және диагностикалауға көмектеседі. Мысалы, белгілі бір дерматоманың бойында пайда болатын белгілер омыртқаның белгілі бір жүйке түбіріндегі мәселені көрсетуі мүмкін.
Бұған мысалдар мыналарды қамтиды:
-
Радикулопатиялар. Бұл омыртқадағы жүйке тамыры қысылған немесе қысылған жағдайларды білдіреді. Симптомдар ауырсынуды, әлсіздікті және шаншуды қамтуы мүмкін. Радикулопатиялардың ауырсынуы бір немесе бірнеше дерматомалардан кейін пайда болуы мүмкін. Радикулопатияның бір түрі – сіатика.
-
Шинглз. Шингле – бұл сіздің денеңіздің жүйке тамырларында ұйықтап жатқан желшешек (желшешек) вирусының қайта активтенуі. Ауырсыну және бөртпе сияқты бөртпе белгілері зақымдалған жүйке түбірімен байланысты дерматомалардың бойында пайда болады.
Дерматомалар – бір жұлын нервімен байланысқан тері аймақтары. Сізде 31 жұлын нервтері және 30 дерматомалар бар. Әрбір дерматоманың жабатын нақты аймағы адамнан адамға әртүрлі болуы мүмкін.
Жұлын нервтері сіздің денеңіздің басқа бөліктерінен орталық жүйке жүйесіне ақпаратты жіберуге көмектеседі. Осылайша, әрбір дерматома терінің белгілі бір аймағынан миға сенсорлық мәліметтерді береді.
Дерматомдар омыртқаға немесе жүйке тамырларына әсер ететін жағдайларды бағалау және диагностикалауда пайдалы болуы мүмкін. Белгілі бір дерматоманың бойындағы белгілерді сезіну дәрігерлерге омыртқаның қай аймағына әсер етуі мүмкін екендігі туралы хабарлауға көмектеседі.
