Шолу
Эндометриоз қалай диагноз қойылады?
Эндометриоз лапароскопия арқылы хирургиялық жолмен анықталады. Лапароскопия кезінде жұқа қарау түтігі (лапароскоп деп аталады) іштегі кішкене тілік арқылы өткізіледі. Хирургиялық құралдарға қосымша саңылау жасау үшін іштің төменгі бөлігінде екінші кесу жасалуы мүмкін. Лапароскопты қолдана отырып, дәрігер тікелей жатырдың, аналық бездердің, фаллопиялық түтіктердің және жақын орналасқан органдардың сыртына қарай алады. Лапароскопты тіндердің үлгілерін алуға немесе тыртық тінін кетіруге арналған хирургиялық құрылғылармен де жабдықтауға болады.
Эндометриома дегеніміз не?
Эндометриома – бұл эндометрия тінінің сынықтары бар тіндердің (қатерлі емес киста немесе ісік) массасы. Эндометриомалар көбінесе аналық безде, перитонеумның тік ішек пен жатырдың арасындағы бөлігінде (ішкі ағзалардың айналасындағы қапшықта), тік ішек пен қынап арасындағы қабырғада (аралықта) және жатырдың сыртқы жағында пайда болады.
Процедураның мәліметтері
Эндометриоз қалай емделеді?
Эндометриозды диагностикалау кезінде емдеуге болады. Эндометриоз лапароскопия деп аталатын хирургиялық процедураның көмегімен диагноз қойылады. Эндометрияның зақымдануы (эндометриядан тыс эндометрия тінінің имплантаты) лазер (абляция) сияқты жоғары энергиялық жылу көзін пайдаланып, кесіп тастауға (эксизациялауға) немесе күйдіріп тастауға болады. Лапароскопиямен емдеу тік ішектің үлкен аумақтарын немесе үлкенірек зақымдануларды қамтитын дамыған аурумен қиынырақ.
Эндометриомалар қалай емделеді?
Эндометриомаларды емдеудің бірнеше хирургиялық әдістері бар. Олар:
Қарапайым пункция: Бұл процедура кистадан сұйықтықты ағызу арқылы аяқталады. Қарапайым пункциямен емделген науқастардың 50 пайыздан астамында эндометриомалардың қайталануы көрсетілген. Дегенмен, массаны кесу сияқты агрессивті хирургиялық әдіс аналық безден жұмыртқаны босатуға кедергі болатын кең адгезияларды (тыртық тінін) тудыруы мүмкін. Сондықтан зақымдануды болдырмау үшін тәжірибе қажет.
Абляция: Тағы бір әдіс – кистаны ағызып, оның негізін лазермен немесе электрохирургиямен алып тастау. Дегенмен, жылу аналық безді де зақымдауы мүмкін.
Киста қабырғасын кесу: Бұл аурудың қайталануын азайту үшін таңдау процедурасы. Бұл процедура жұмыртқаны қамтитын аналық бездің сыртқы қабатын зақымдауы мүмкін.
Дренаж, дәрілік терапия және хирургия: Эндометриомаларды дренажға, дәрі-дәрмекпен емдеуге және кейінірек хирургиялық жолмен жоюға болады.
Бірнеше түрлі перспективалық зерттеулердің нәтижелері 3 жыл ішінде жүктіліктің 50% деңгейінде туралы хабарлады. Бұл әртүрлі емдеу әдістерін салыстыратын рандомизацияланған клиникалық зерттеулер жоқ.
Жетілдірілген эндометриоз қалай емделеді?
Лапароскопия немесе лапаротомия (үлкенірек кесуді қажет ететін дәстүрлі абдоминальді хирургия) арқылы жасалатын ең қиын операция – жамбас қуысында және тік ішек пен қынапта дамыған эндометриозды басқару. Бірнеше зерттеулер хирургиялық араласумен емделген жағдайлардың 50% -дан 60% -ға дейін 2 жыл бойы жүктілік көрсеткіштерін хабарлады. Бірнеше есептерге сәйкес, эндометриоз 20% жағдайда қайталануы мүмкін.
Тәуекелдер/пайдалар
Хирургиялық емдеу ұрпақты болу мүмкіндігін жақсарта ма?
Құнарлылықты жақсарту үшін эндометриоздың ерте сатысын емдеу даулы. Алдыңғы зерттеулер лапароскопиялық хирургия жүктіліктің жиілігін арттыруда тиімді екенін көрсетеді. Эндометриоз бойынша канадалық бірлескен топтың жақында жүргізген зерттеуі ең төменгі және жұмсақ эндометриозда ауру тіндерді алып тастау үшін лапароскопияны қолдану бедеу әйелдерде ұрықтандыруды (фертильді) арттыратынын көрсетеді.
Бұл зерттеуге пациенттер көптеген канадалық денсаулық сақтау орталықтарынан алынған. Бедеуліктің басқа себептері жоқ және I және II сатыдағы ауру (ерте кезең) 348 науқас болды. Зерттеудегі әрбір пациент кездейсоқ екі топтың біріне тағайындалды: лапароскопия арқылы емдеу немесе лапароскопиямен емделмеген. Содан кейін пациенттер 36 апта бойы бақыланды және ұрпақты болу үшін одан әрі емделмеді.
Емделген топпен жүктіліктің жиынтық ықтималдығы емделмеген топтағы 17% салыстырғанда 30% құрады. Емделген топ үшін туу көрсеткіштері емделмеген топ үшін 2,4%-ға қарсы 4,7%-ды құрады.
Зерттеулер әртүрлі энергия көздерімен абляциядан гөрі эндометриозды кесу жақсы екенін көрсетпеді. Эндометриозбен және бедеулікпен ауыратын науқастардың айтарлықтай санында терең зақымданулар (10 миллиметрден астам немесе 0,4 дюйм), әсіресе жамбас ауруымен байланысты болса. Тереңдігі 5 миллиметрден асатын зақымдануы бар емделушілерге коагуляция (қан тамырларын ұюға мәжбүрлеу) немесе лазерлік булану ұсынылмайды.
Хирургиялық емдеу ауырсынуды жақсартады ма?
Пациенттердің көпшілігі эндометриозды қарапайым алып тастау арқылы ауырсынуды жеңілдетеді. Дегенмен, пациенттердің 20% операцияға жауап бермейді және одан әрі медициналық емдеу немесе ауырсынуды басатын мамандарды қажет етеді. Жауап бергендердің ішінде уақыт өте келе ауырсынудың қайталануы мүмкін. Гистерэктомия симптомдардың ең аз қайталануына ие, бірақ ең инвазивті ем болып табылады.
Лапароскопия лапаротомияға қарағанда тиімді ме?
Лапароскопия және лапаротомия ауырсынуды жеңілдету және құнарлылықты жақсартуда бірдей тиімді. Эндометриоз екі процедурада 5 жыл ішінде шамамен 20-30% жағдайда қайталанады. Алайда лапароскопиядан өткен науқастар тезірек және аз ауыртпалықсыз қалпына келеді. Қандай хирургиялық процедураны қолдану керектігін шешу пациенттің қалауы мен дәрігердің техникамен тәжірибесіне негізделуі керек.
Қалпына келтіру және Outlook
Жаңа адгезиялардың пайда болу ықтималдығын азайту үшін не істеу керек?
Адгезиялар – әдетте бөлек болатын құрылымдарды байланыстыратын талшықты жолақтар. Адгезиялар қалыпты тіндердің жарақаттың немесе жарақаттың қандай да бір түріне жауап ретінде дамиды (хирургиядағы сияқты). Көптеген жағдайларда эндометриозға операция жасалған науқастар операция орнында жаңа адгезиялар түзеді. Адгезияның пайда болуы аналық бездердің және фаллопиялық түтіктердің жұмысын бұзу арқылы бедеулікке әкелуі мүмкін. Сондай-ақ адгезиялар жамбастың ауырсынуын және аш ішектің бітелуін тудыруы мүмкін.
Операция кезінде адгезиялардың пайда болуын болдырмауға көмектесетін жаңа профилактикалық емдеу әдістері бар. Оларға жамбас қуысын арнайы ерітінділермен шаю және тосқауыл ретінде қызмет ету үшін жамбас аймағына қорғаныс материалының бір бөлігін (мысалы, ADEPT®) қою кіреді. Тосқауыл операциядан кейін беттердің бір-біріне үйкелуінен сақтайды, бұл адгезияның пайда болуына әкелуі мүмкін. Кедергі қажет болмаған кезде ериді және сіңеді.
Кейбір жағдайларда әйел бұрынғы операциядан пайда болған адгезияларды жою үшін қосымша операциядан өтуі керек. Бақытымызға орай, лапароскопиялық хирургияның дамуы және осы жаңа профилактикалық емдеудің дамуы адгезияның пайда болу мүмкіндігін азайтады.
Эндометриозды емдеудің болжамы қандай?
Көптеген әйелдер эндометриозды емдеудің қазіргі әдістерімен табысқа жеткенімен, дәрі-дәрмек пен хирургия жанама әсерлері бар және барлығына бірдей әсер етпейді. Зерттеушілер емдеудің жаңа және жетілдірілген стратегияларын зерттеуді жалғастыруда. Зерттеудің бір бағыты эндометриоздың дамуындағы иммундық жүйенің рөліне назар аударады және емдеудің ықтимал нұсқасы ретінде күшейтілген гормоналды агенттер зерттелуде.
